Luật cạnh tranh không cấm các doanh nghiệp nắm giữ vị trí độc quyền, tuy nhiên các doanh nghiệp này không được lạm dụng vị trí của mình để thực hiện hành vi gây hạn chế cạnh tranh. Vậy làm thế nào để xác định một doanh nghiệp hay nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường? Trong bài viết này, Luật LawKey sẽ chia sẻ, giải đáp giúp bạn.
Khái niệm vị trí thống lĩnh thị trường
Mặc dù Luật cạnh tranh không đưa ra khái niệm cụ thể thế nào là vị trí thống lĩnh thị trường mà chỉ quy định các trường hợp doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh và căn cứ để xác định vị trí thống lĩnh thị trường. Tuy nhiên, từ các quy định này có thể thấy các doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường có những đặc trưng cơ bản nhất định, đặc biệt là khả năng tác động đến thị trường.
Theo đó, có thể hiểu, vị trí thống lĩnh thị trường là khả năng kiểm soát thực tế hoặc tiềm năng của một loại hoặc một nhóm hàng hóa, dịch vụ của một hoặc một số doanh nghiệp, tạo cho doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp đó khả năng hành động độc lập, không phụ thuộc vào các quy luật của thị trường, đối thủ cạnh tranh, khách hàng, hay người tiêu dùng, nghĩa là doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp đó có khả năng chi phối, kiểm soát thị trường.
Xác định vị trí thống lĩnh thị trường
Vị trí thống lĩnh thị trường của doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp được xác định dựa vào một trong hai tiêu chí sau:
Sức mạnh thị trường đáng kể
Điều 26 Luật cạnh tranh 2018 quy định các tiêu chí để xác định sức mạnh thị trường đáng kể của doanh nghiệp như sau:
– Tương quan thị phần giữa các doanh nghiệp trên thị trường liên quan.
– Sức mạnh tài chính, quy mô của doanh nghiệp.
– Rào cản gia nhập, mở rộng thị trường đối với doanh nghiệp khác.
– Khả năng nắm giữ, tiếp cận, kiểm soát thị trường phân phối, tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ hoặc nguồn cung hàng hóa, dịch vụ.
– Lợi thế về công nghệ, hạ tầng kỹ thuật.
– Quyền sở hữu, nắm giữ, tiếp cận cơ sở hạ tầng.
– Quyền sở hữu, quyền sử dụng đối tượng quyền sở hữu trí tuệ.
– Khả năng chuyển sang nguồn cung hoặc cầu đối với các hàng hóa, dịch vụ liên quan khác.
– Các yếu tố đặc thù trong ngành, lĩnh vực mà doanh nghiệp đang hoạt động kinh doanh.
Như vậy, so với Luật cạnh tranh 2004, Luật cạnh tranh hiện hành coi thị phần là một trong các tiêu chí để xác định sức mạnh thị trường đáng kể của doanh nghiệp. Quy định này là cần thiết và có sự tương đồng với pháp luật cạnh tranh của các nước như Hoa Kỳ hay Liên minh châu Âu khi các nước này sử dụng cùng lúc nhiều tiêu chí để xác định sức mạnh thị trường của doanh nghiệp như thị phần, cấu trúc thị trường, rào cản gia nhập thị trường, rào cản mở rộng thị trường, sức mạnh của người mua, khả năng loại bỏ cạnh tranh…
Thị phần trên thị trường liên quan
Theo quy định của Luật cạnh tranh 2018 thì khi tính thị phần của doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thị phần từ 30% trở lên trên thị trường liên quan thì được xác định là doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường. Đối với nhóm doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp có tổng thị phần như sau thì được xác định là có vị trí thống lĩnh thị trường (nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường không bao gồm doanh nghiệp có thị phần ít hơn 10% trên thị trường liên quan):
– Hai doanh nghiệp có tổng thị phần từ 50% trở lên trên thị trường liên quan;
– Ba doanh nghiệp có tổng thị phần từ 65% trở lên trên thị trường liên quan;
– Bốn doanh nghiệp có tổng thị phần từ 75% trở lên trên thị trường liên quan;
– Năm doanh nghiệp trở lên có tổng thị phần từ 85% trở lên trên thị trường liên quan.
Như vậy, pháp luật hiện hành sử dụng phương pháp định lượng (ấn định mức thị phần cụ thể) để xác định vị trí thống lĩnh thị trường. Chỉ cần xác định doanh nghiệp bị điều tra có thị phần bằng hoặc vượt ngưỡng quy định là kết luận có vị trí thống lĩnh mà không cần chứng minh doanh nghiệp đó có khả năng kiểm soát thị trường trên thực tế. Với cách tiếp cận này, có thể dễ dàng kết luận một doanh nghiệp đang thống lĩnh thị trường nếu đã xác định được thị trường liên quan và thị phần của doanh nghiệp đó.
Xem thêm: Xác định thị trường liên quan theo Luật cạnh tranh 2018
Trên đây là nội dung bài viết Xác định vị trí thống lĩnh thị trường của doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp. Nếu có vướng mắc trong quá trình giải quyết hãy liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí từ luật sư giỏi nhất của chúng tôi.
Xem thêm:
Hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền bị cấm
Một số vấn đề lý luận về vị trí thống lĩnh thị trường